Almannavarnir

Ný lög um almannavarnir tóku gildi 1. júní 2008. Sveitarfélög fara enn sem áður með almannavarnir í héraði í samvinnu við ríkið. Ríkislögreglustjóri hefur eftirlit með öllum almannavörnum á Íslandi og tekur til dæmis þátt í undirbúningi og gerð viðbragðsáætlana ríkis og sveitarfélaga og hefur eftirlit með endurskoðun þeirra og samhæfingu

Um almannavarnarnefndir segir að sveitarstjórnir skipi í nefndina og ákveði fjölda nefndarmanna. Almannavarnarnefnd skal skipuð sýslumanni þess umdæmis sem sveitarfélagið er í, fulltrúum úr sveitarstjórn og þeim fulltrúum sveitastjórna sem í starfi sínu sinna verkefnum í þágu öryggis hins almenna borgara. Almannavarnarnefnd kýs sjálf formann og varaformann. Sveitastjórnir ráða starfsmenn almannavarnanefnda og greiða kostnað af störfum þeirra.

Almannavarnir eru samnefnari viðbragða og úrræða þegar hættu- og neyðarástand skapast í samfélaginu.  Við minniháttar slys bregst hin daglega neyðarþjónusta við með hefðbundnum hætti þ.e. lögregla, slökkvilið , björgunarsveitir, sjúkrahús,  Landhelgisgæslan,  112.

Almannavarnanefndir skipuleggja og annast björgunar- og hjálparstörf vegna tjóns eða hættu sem skapast hefur, hver í sínu héraði eða umdæmi, undir stjórn sýslumanns. Þegar áfall hefur orðið, af þeirri stærðargráðu að úrræði innan héraðs eða umdæmis duga ekki til að mæta því, leita almannavarnanefndir eftir utanaðkomandi aðstoð til almannavarnadeildar ríkislögreglustjórans.

Hvað eru almannavarnir og almannavarna ástand? 
Almannavarnir ríkisins eru stofnun undir dómsmálaráðuneytinu, sem samræmir starfsemi almannavarna á landsvísu og stýrir utanaðkomandi aðstoð (frá ríkisstofnunum, öðrum umdæmum eða alþjóðlegri aðstoð).

Í neyðarástandi þegar mikill fjöldi fólks þarf á hjálp að halda, þarf að virkja marga til þess að veita eða skipuleggja hjálpina. Því fleirum sem þarf að hjálpa, því umfangsmeiri verður aðstoðin. Reynslan bæði hérlendis og erlendis hefur sýnt að mest munar um þá sem eru nærstaddir þegar áfallið dynur yfir og rétta þarf fólki hjálparhönd. Þannig gegnir hver og einn maður mikilvægu hlutverki í almannavörnum.

Almannavarnir bregðast strax við hættu- eða neyðarástandi, en hafa skal í huga að ef margir slasast eða verða heimilislausir getur orðið bið á því að öllum berist hjálp. Því þarf fólk að vera undir það búið að bjarga sér sjálft, þar til hjálp berst.